HİPOKRATES (HİPOKRAT MÖ ykş.400)
Efsanevi bir kişilik olan Hipokrat (MÖ ykş. 469-399) Yunanlıların,Arapların, bütün Avrupa’nın ve ortaçağın bilim,sanat ve felsefe alanında söz sahibi insanlarının gözünde ideal hekimliğin somutlaşmış halidir. Aslında buna günümüz dünyasını da eklemek yanlış olmaz.
Hipokrat kendi çağında bir öğretmen ve şifacı olarak ün kazanmıştır. Tıp tarihinde seçkin bir yeri olmasına rağmen hayatıyla ilgili detaylar çok net değildir. Anadolu’nun batı kıyısı açıklarındaki Kos(İstanköy) Adası’nda doğduğunu ve tıp öğretmeni olarak pek çok yer gezdiği bilinen ilk bilgilerdir. Kendisi gibi hekim olan Heraklides’in oğludur. Adını Yunanlıların şifa tanrısı Asklepios’tan alan Asklapiadai loncasının üyesiydi. O sıralarda Yunanistan’da Knidos’ta aynı değerde önemli bir tıp okulu daha vardı.
Hipokrat’ın çalışmalarının anlatıldığı yazılı kaynak fazla değildir. En çok öne çıkan çalışması sara hastalığı ile ilgili incelemesidir. O dönemlerde ilahi bir hastalık olduğuna inanılan sara hastalığına ampirik(deneye ve gözleme dayanan) bir açıdan yaklaşmıştır. Ayrıca iklimsel, toprak ve demografik nedenlerden kaynaklanan hastalıklarla ilgili çalışmaları da olmuştur. Batıl yorumları çürütmek için olabildiğince çaba harcadığı bazı yazılı kaynaklarda görülmektedir. Halk inanışlarına dayalı yaklaşımın yanında bilimsel bir bakışın da o dönemlerde geliştiği görülmektedir. Hem platon hem de Aristoteles çalışmalarından etkilenmişlerdir. Hipokrat bedenin tamamını anlamadan hiçbir parçasının tekil olarak anlaşılamayacağını öne sürmüştür. Yani eğer organın, örneğin karaciğerin, bütün içerisindeki işlevini anlayamıyorsak, o organı da tam olarak öğrenmiş sayılmayız diye düşünmüştür.
Ünlü Hipokrat Yemini farklı biçimlerde Hipokrat’tan önce de vardı. Yine de bu yeminin Hipokrat’la anılması tarihin verdiği bir değerdir. Hintli hekimlerin buna benzer bir yemin ettikleri belirtilir. Bu yemini eden hekim, başka yaptırımlarla birlikte kendini hastalarına adama, hastalarıyla cinsel ilişkiye girmeme,asla bebek düşürmeye yardımcı olmama ve hastasının özel bilgilerini daima gizleme sözü vermiş olur.
Hipokrat Yemini’nin orijinal hali aşağıdaki gibidir:
“Hekim Apollon Aesculapions, Hygia Panacea Tanrı adına. And içerim, onları tanık ve şahit tutarım ki, bu andımı ve verdiğim sözü gücüm kuvvetim yettiği kadar yerine getireceğim. Bu sanatta hocamı, babam gibi tanıyacağım, rızkımı onunla paylaşacağım. Paraya ihtiyacı olursa kesemi onunla bölüşeceğim. Öğrenmek istedikleri takdirde onun çocuklarına bu sanatı bir ücret veya senet almaksızın öğreteceğim. Reçetelerin örneklerini, ağızdan bilgileri şifahi bilgileri ve başka dersleri evlatlarıma, hocamın çocuklarına ve hekim andı içenlere öğreteceğim. Bunlardan başka bir kimseye öğretmeyeceğim. Gücüm yettiği kadar tedavimi hiçbir vakit kötülük için değil yardım için kullanacağım. Benden zehir isteyene onu vermeyeceğim gibi, böyle bir hareket tarzını bile tavsiye etmeyeceğim. Bunun gibi bir gebe kadına çocuk düşürmesi için ilaç vermeyeceğim. Fakat hayatımı, sanatımı tertemiz bir şekilde kullanacağım. Bıçağımı mesanesinde taş olan muzdariplerde bile kullanmayacağım. Bunun için yerimi ehline terk edeceğim. Hangi eve girersem gireyim, hastaya yardım için gireceğim. Kasıtlı olan bütün kötülüklerden kaçınacağım. İster hür ister köle olsun erkek ve kadınların vücudunu kötüye kullanmaktan mazarattan sakınacağım. Gerek sanatımın icrası sırasında, gerek sanatımın dışında insanlarla münasebette iken etrafımda olup bitenleri, görüp işittiklerimi bir sır olarak saklayacağım ve kimseye açmayacağım.”
Efsanevi bir kişilik olan Hipokrat (MÖ ykş. 469-399) Yunanlıların,Arapların, bütün Avrupa’nın ve ortaçağın bilim,sanat ve felsefe alanında söz sahibi insanlarının gözünde ideal hekimliğin somutlaşmış halidir. Aslında buna günümüz dünyasını da eklemek yanlış olmaz.
Hipokrat kendi çağında bir öğretmen ve şifacı olarak ün kazanmıştır. Tıp tarihinde seçkin bir yeri olmasına rağmen hayatıyla ilgili detaylar çok net değildir. Anadolu’nun batı kıyısı açıklarındaki Kos(İstanköy) Adası’nda doğduğunu ve tıp öğretmeni olarak pek çok yer gezdiği bilinen ilk bilgilerdir. Kendisi gibi hekim olan Heraklides’in oğludur. Adını Yunanlıların şifa tanrısı Asklepios’tan alan Asklapiadai loncasının üyesiydi. O sıralarda Yunanistan’da Knidos’ta aynı değerde önemli bir tıp okulu daha vardı.
Hipokrat’ın çalışmalarının anlatıldığı yazılı kaynak fazla değildir. En çok öne çıkan çalışması sara hastalığı ile ilgili incelemesidir. O dönemlerde ilahi bir hastalık olduğuna inanılan sara hastalığına ampirik(deneye ve gözleme dayanan) bir açıdan yaklaşmıştır. Ayrıca iklimsel, toprak ve demografik nedenlerden kaynaklanan hastalıklarla ilgili çalışmaları da olmuştur. Batıl yorumları çürütmek için olabildiğince çaba harcadığı bazı yazılı kaynaklarda görülmektedir. Halk inanışlarına dayalı yaklaşımın yanında bilimsel bir bakışın da o dönemlerde geliştiği görülmektedir. Hem platon hem de Aristoteles çalışmalarından etkilenmişlerdir. Hipokrat bedenin tamamını anlamadan hiçbir parçasının tekil olarak anlaşılamayacağını öne sürmüştür. Yani eğer organın, örneğin karaciğerin, bütün içerisindeki işlevini anlayamıyorsak, o organı da tam olarak öğrenmiş sayılmayız diye düşünmüştür.
Ünlü Hipokrat Yemini farklı biçimlerde Hipokrat’tan önce de vardı. Yine de bu yeminin Hipokrat’la anılması tarihin verdiği bir değerdir. Hintli hekimlerin buna benzer bir yemin ettikleri belirtilir. Bu yemini eden hekim, başka yaptırımlarla birlikte kendini hastalarına adama, hastalarıyla cinsel ilişkiye girmeme,asla bebek düşürmeye yardımcı olmama ve hastasının özel bilgilerini daima gizleme sözü vermiş olur.
Hipokrat Yemini’nin orijinal hali aşağıdaki gibidir:
“Hekim Apollon Aesculapions, Hygia Panacea Tanrı adına. And içerim, onları tanık ve şahit tutarım ki, bu andımı ve verdiğim sözü gücüm kuvvetim yettiği kadar yerine getireceğim. Bu sanatta hocamı, babam gibi tanıyacağım, rızkımı onunla paylaşacağım. Paraya ihtiyacı olursa kesemi onunla bölüşeceğim. Öğrenmek istedikleri takdirde onun çocuklarına bu sanatı bir ücret veya senet almaksızın öğreteceğim. Reçetelerin örneklerini, ağızdan bilgileri şifahi bilgileri ve başka dersleri evlatlarıma, hocamın çocuklarına ve hekim andı içenlere öğreteceğim. Bunlardan başka bir kimseye öğretmeyeceğim. Gücüm yettiği kadar tedavimi hiçbir vakit kötülük için değil yardım için kullanacağım. Benden zehir isteyene onu vermeyeceğim gibi, böyle bir hareket tarzını bile tavsiye etmeyeceğim. Bunun gibi bir gebe kadına çocuk düşürmesi için ilaç vermeyeceğim. Fakat hayatımı, sanatımı tertemiz bir şekilde kullanacağım. Bıçağımı mesanesinde taş olan muzdariplerde bile kullanmayacağım. Bunun için yerimi ehline terk edeceğim. Hangi eve girersem gireyim, hastaya yardım için gireceğim. Kasıtlı olan bütün kötülüklerden kaçınacağım. İster hür ister köle olsun erkek ve kadınların vücudunu kötüye kullanmaktan mazarattan sakınacağım. Gerek sanatımın icrası sırasında, gerek sanatımın dışında insanlarla münasebette iken etrafımda olup bitenleri, görüp işittiklerimi bir sır olarak saklayacağım ve kimseye açmayacağım.”
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder